BURSA (İGFA) – Bursa’nın kentsel dönüşüm yol haritasına katkı sunmak için hayata geçirilen Çalıştay’da, akademisyenler, kamu kurum temsilcileri ve ilgili meslek paydaşları tarafından yapılan çalışmalar aktarıldı.
İMO Bursa Şube tarafından Vezirhan Çimento Sponsorluğu’nda, BAOB Yerleşkesi’ndeki Şube Konferans Salonu’nun da “Kentsel Dönüşüm Çalıştayı” düzenlendi. Kentsel Dönüşümün tüm taraflarıyla ele alındığı Çalıştay’ın Onur Konuğu Boğaziçi Üniversitesi Zelzele Mühendisliği Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu oldu.
Çalıştaya, Vali Yardımcısı Salih Altun, Bursa Büyükşehir Belediye Lider Mustafa Bozbey, Büyükşehir Belediye Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Tözün Bingöl, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürü Hayrettin Eldemir, Yıldırım Belediye Lideri Oktay Yılmaz, İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, Osmangazi Belediye Lider Vekili Ahmet Tolga Kornoşor, Bursa Uludağ Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Adem Doğangün, Bursa Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Egemen Aras, Akademik Odaların Temsilcileri, İMO Bursa Şube Yönetim Kurulu üyeleri, İMO Bursa Şubesi Geçmiş Devir Liderleri, kamu kurumlarının temsilcileri katıldı.
Açılış konuşmasını yapan İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Serdar Atilla Fazilet, kentin geleceği için el birliğiyle tahlil teklifleri geliştirmek, tecrübeleri paylaşmak ve daha sağlıklı, inançlı ve sürdürülebilir bir kent vizyonu oluşturmak hedefiyle bir ortaya geldiklerini belirterek, “Hepimizin bildiği üzere barınma muhtaçlığı insanoğlunun en temel muhtaçlıklarının başında gelmektedir. Ülkemizde 1970’li yıllarda başlayan ve kentimiz açısından, bilhassa 1980’li yıllarda endüstrileşmenin de baskısıyla süratle artan kırsaldan kente göç ve süratli nüfus artışı çabucak hemen her yerde niteliksiz, plansız, altyapıdan, toplumsal imkanlardan mahrum ve teknik hizmet alınmaksızın inşa edilmiş, zelzeleye dayanıksız yapı stoklarının oluşmasına sebep olmuştur. Tarihi olarak büyük zelzeleler yaşamış bir coğrafyada yer alan ülkemizde zelzele riski her vakit var olacaktır. Her büyük sarsıntının akabinde olduğu üzere, büyük acılar yaşadığımız 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş zelzelesi kentlerimizin ne kadar hazırlıksız olduğunu, afet öncesi ve sonrası alınan tedbirlerin yetersiz olduğunu bizlere bir sefer daha göstermiştir. Burada sorun, bir tabiat olayı olan zelzelede değildir. Sorun, bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da olacak olan sarsıntı ve başka tabiat olaylarından, ülkemizi ve kentlerimizi koruyacak kâfi çalışmaların ve planlamaların yapılamamış olmasındadır. Yaklaşık 25 milyon yapının bulunduğu ülkemizde, bu yapıların kıymetli bir kısmının birinci büyük zelzelede göçme ya da hasar görme riski taşıdığı artık bilinen bir gerçektir. Münasebetiyle kentsel dönüşüm çalışmalarının ehemmiyeti çok daha da güzel anlaşılmaktadır. Son derece kıymetli ve acil adımlar atılması gereken kentsel dönüşüm çalışmaları için birinci yasal mevzuat 16.05.2012 tarihinde lakin yürürlüğe konabilmiştir. 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun eksiklikleri olsa da kıymetli bir adım olmuştur. Lakin geçmiş yıllarda çıkartılan “İmar Afları” ile birlikte son çıkartılan İmar Barışı Yasasının kentsel dönüşüme çok olumsuz tesirleri olmuştur. 18.05.2018 tarihinde yürürlüğe giren ve 09.06.2018 tarihinde müracaatları başlayan “İmar Barışı” süreci ise kentlerimizde ve doğal alanlarımızda istenmeyen imgelere neden olan kaçak yapılaşmaları devlet garantisiyle buluşturan yeni bir devri başlatmıştır” dedi.
Bursa ölçeğinde de durum farklı olmadığına dikkat çeken Şube Yönetim Kurulu Lideri Fazilet şunları söyledi:
“Bursa’mız esaslı tarihi, kültürel zenginlikleri ve süratle gelişen iktisadı ile Türkiye’nin değerli kentlerinden biridir. Lakin endüstrileşmenin de tesiriyle 1990’lı yıllardan itibaren her yıl küçük bir vilayet nüfusu kadar göç alan kentimizin yapı stoku ülkemiz genelinden daha fazla risk taşımaktadır. Bu riskler ve çarpık kentleşme süreçleri, beraberinde önemli meseleleri da getirmektedir. Bilhassa, yaşadığımız zelzele gerçeği göz önüne alındığında, Bursa’nın kentsel alt ve üst yapısının güçlendirilmesi, sağlıklı bir hayat alanı oluşturulması ve nihayetinde son günlerin sıkça kullanılan tabiriyle “dirençli bir kent” haline getirilmesi sırf bugünün değil, yarının da en değerli sorunlarının başında gelmektedir. Kentimizde kentsel dönüşüm sürecini, yalnızca fizikî olarak yapıları yenilemek olarak değil, tıpkı vakitte kent ömrünü daha sürdürülebilir, daha inançlı ve daha sağlıklı hale getirmek ve elbette kentlerimizin kaybolan ruhunu geri kazandırmak olarak görmek gerekir. Bu perspektifte kentsel dönüşüm planlamalarını yalnızca bina inşaatlarıyla sonlandırmadan kentsel altyapı, ulaşım, yeşil alanlar, toplumsal donatı alanları ve tarihi doku üzere ögeleri da dikkate alarak hazırlamak gerektiği çok açıktır. İnşaat Mühendisleri Odası olarak, kentsel dönüşüm sürecinde mühendislik bilgisi ve tecrübesini her basamakta faal bir formda kullanmayı, bu süreçlerin bilimsel temele dayandırılmasını savunduk. Bundan sonra da bu çerçevedeki kanılarımızı lisana getirmeye devam edeceğiz. Sağlam, inançlı ve sarsıntıya sağlam yapılar inşa etmek hem mühendislik mesleğinin sorumluluğudur hem de toplumun en temel hakkıdır.”
Erdem: “Sağlıklı Kentler ve Etraf Tertibi Planları”
Sağlıklı bir kentin, sırf inançlı yapılarla değil, birebir vakitte sağlıklı bir etrafla de mümkün olacağını vurgulayan Fazilet, şöyle devam etti:
“Şehirlerin büyümesiyle birlikte doğal alanların yok olması, hava kirliliği, gürültü kirliliği üzere çevresel sıkıntılar da artmaktadır. Bu noktada, Bursa’da uygulamaya konulacak kentsel dönüşüm projelerinde etraf dostu, sürdürülebilir yaklaşımlar geliştirmek zorundayız. Hem yeşil alanların artırılması hem de ekosisteme ziyan vermeyen, etraf dostu gereçlerle inşa edilen yapılar bu manada büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bütün bunları planlarken elbette ki tarım alanlarımızın korunması da ülkemiz ve kentimizin geleceği açısından son derece değer arz etmektedir. Bursa’daki kentsel dönüşüm sürecinde, 1/100.000’lik Etraf Sistemi Planının çok değerli bir rolü olduğunu her platformda lisana getiriyoruz. Bu plan, kentin tüm kaynaklarının aktif kullanımını sağlayarak, büyüme ve gelişme sürecinde çevresel dengelerin korunmasını hedeflenmelidir. Bursa’nın geleceği, sadece ekonomik ve altyapı yatırımlarına değil, tıpkı vakitte ekolojik istikrarlara de itina gösterilerek şekillendirilmelidir.”
Erdem: “Bursa Hepimizin”
Kent dinamiklerinin tamamının ortak akıl ile hareket etmesi gerektiğini düşündüklerini lisana getiren İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Fazilet, yapılacak çalışmalar ile ilgili şu görüşleri aktardı:
“Öncelikle Kentsel Dönüşüm Stratejisi oluşturulmalıdır. Kentsel dönüşüm yalnızca mahallî idareler ile değil birebir vakitte ilgili tüm kamu kurumları, üniversiteler ve akademik odaların tıpkı masada buluştuğu, hususun finansal, sosyolojik ve türel boyutları ele alınarak, halkımızla birlikte katkı sağlanacağı bir süreç olmalıdır. Toplumun tüm paydaşlarının, Kentsel Dönüşüm Strateji Evrakına dahil edilmesi, fikirlerinin alınması ve ortak tahlil teklifleri geliştirilmesi, kentsel dönüşümün başarısı için kritik değere sahiptir. Bütün dönüşümler buna uygun, ayrıcalıksız ve herkese eşit uygulanmalıdır. Kentsel dönüşüm süreçlerinde, kentin estetik bedellerinden toplumsal gereksinimlerine kadar her türlü görüşün dikkate alınması gerekmektedir. Bu noktada, Bursa’nın kentsel dönüşüm projelerinde tüm paydaşlarla iş birliği içinde, ortak bir lisan ve anlayışla hareket edilmesi gerektiğini bir defa daha vurgulamak isterim. Bu ortak akıl sadece Bursa için değil, tüm ülkemiz için örnek bir yaklaşım olmalıdır. Bursa’nın kentsel dönüşüm sürecinin muvaffakiyete ulaşabilmesi için öncelikli olarak inançlı, sağlıklı, etraf dostu ve sürdürülebilir projelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda hem bilimsel bilgiler hem de toplumsal iştirak ışığında hareket etmek, sürecin her evresinde mühendislik disiplinini ve uzmanlığını en âlâ formda kullanmak en büyük amacımız olmalıdır. Bu açıdan bakıldığında kentimizde son yıllarda uygulanagelen yalnızca Yık-Yap anlayışından hızla çıkılmalı, kentsel dönüşüm ismine bilimsel ve teknik tüm prosedürler masaya yatırılmalıdır. Biz İnşaat Mühendisleri Odası olarak kentsel dönüşüm, diğer bir kent sıkıntısına dönüşmeden topyekûn Bursa için ayağa kalkmalıyız diyoruz. Daima birlikte, ortak akıl ve güçlü bir iş birliği ile daha sağlam, sağlıklı ve sürdürülebilir bir Bursa inşa edeceğimize olan inancımızı yineleyerek, bu çalıştayın kentimiz ve ülkemiz için güzel olmasını temenni ediyor BURSA HEPİMİZİN DİYORUZ.”
İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Serdar Atilla Fazilet, Çalıştay’a katkı koyan akademisyenlere, kurum temsilcilerine, meslektaşlarına ve meslek paydaşlarına, Çalıştay’ın hazırlanması ve ortaya çıkartılmasında emeği geçen Kentsel Dönüşüm Komite Başkanı ve komite üyelerine, Çalıştay sponsoru Vezirhan Çimento Yönetim Kurulu Lideri Cemal Bilim’e teşekkür etti.
Vali Yardımcısı Altun: Çalıştay Bedelli Datalar Sunacak
Vali Yardımcısı Salih Altun, Çalıştay’ın Bursa için kıymetli bilgileri ortaya koyacağını belirterek, tebrik etti.
Sanayileşme ile birlikte Anadolu’daki insanların köylerinden kalkıp büyükşehirlere geldiğini ve kendi meskenlerini inşa ederek mahalleler oluşturduğunu anlatan Vali Yardımcısı Altun, “Bu kentler artık bir oturmuş ve yaşayan alanlar haline geldi. Burayı dönüştürmek zannedildiği kadar kolay olmadı, olmuyor. Bu mahallelerde yaşayanları artık daha güzeliyle ikna etmeden komşuluk ilgilerinin birebir devam edeceğinin garantisini vermeden ikna edemezsiniz. Bunun çözülmesi gerekli” dedi.
Barınma gereksiniminin en temel gereksinim olduğunu vurgulayan Vali Yardımcısı Salih Altun, çalıştay ile işin sosyolojisi, mühendislik kısmını birleştirilerek kıymetli bilgilerin aktaracağını söyledi.
Başkan Bozbey: Nasıl Bir Vizyonla Dönüşeceğimizin Çıktılarını Alacağız
Bursa Büyükşehir Belediye Lider Mustafa Bozbey’de, Çalıştay ile Bursa’nın nasıl biz vizyon ile dönüşmesi gerektiğinin çıktılarını alınacağını kaydederek, Çalıştayı düzenleyen herkese teşekkür etti. İnançsız yapılar içerisinde oturan vatandaşların bunun farkında olmadığını söz eden Lider Bozbey, “Sosyologların, toplum bilimcilerin, mühendislik ve mimarlığın dışında tekrar hukukçularında kesinlikle bu dönüşümün içerisinde yer alması bir sorumluluktur. Yani disiplinler ortası çalışmanın ortak çalışmanın vereceği sonuç güzel bir kentsel dönüşüm planlamasını sağlayacaktır. İnsanların orada memnun huzurlu, geleceği itimatla bakabilecek nitelikte alanların ulaşabileceğine inanıyor. İştirakçi bir anlayışla biz de bunu sağlayamaya çalışıyoruz. Tüm kentsel gereksinimlerinin çözüldüğü fakat uygulamanın modül parça yapıldığı kentsel dönüşüm anlayışındayız şu anda arkadaşlarımızın üzerinde çalıştığı 1/ 100 binlik planı hazırlamaya başladı. İştirakçi bir anlayışla hazırlamaya başladı. Burada bütün Odalarımız var. Tıpkı vakitte üç üniversitemiz var. Sürdürülebilir bir kenti oluşturmak için bir ortaya geliyoruz. Planlarımızın içine bugün ülkelerin gündeminde olan iklim değişikliğini de alıyoruz” dedi.
Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, Bursa nüfusunun yüzde 20’sini barındıran Yıldırımda kadim ve yeni Yıldırım’ı ayağa kaldırarak dönüştürmeyi hedeflediklerini söyleyerek, 2025 yılı için hazırlıklarını yaptıklarını, yeni bir bakış açısı ile dönüşümü gerçekleştireceklerini tabir etti.
İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, kentsel dönüşüm için belediyelerin sorumluluklarının farkında olduklarını belirterek, akademisyenlerin, akademik odaların vereceği takviyenin kıymetli olduğunu lisana getirdi.
Osmangazi Belediye Lider Vekili Ahmet Tolga Kornoşor da, Çalıştay için İMO Bursa Şubesi İdaresine teşekkür ederek, değerli bilgilerin aktarılacağını söyledi.
Prof. Dr. Aydınoğlu: Bursa İçin Mikro Bölgeleme Çalışması Yapılmalı
Onur Konuğu Boğaziçi Üniversitesi Sarsıntı Mühendisliği Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu ise, kentsel dönüşümün riskin azaltılmasının diğer bir tabiri olduğunu vurgulayarak, 25 yılı aşkın bir müddettir bununla ilgilendiğini aktardı. Prof. Dr. Aydınoğlu, JİCA’nın bedelli çalışmalar yürüttüğü söz ederek, şunları söyledi: “Kentsel dönüşüm için düzgün bir envanter çalışması yapılması gerekiyor. Bursa’da tam olarak zelzele kayıplarının iddiası için bir çalışma yok. Bunun için İstanbul ve İzmir’de yürüttüğümüz bir envanter çalışma sistemi var. Bu süratli durum tespitini sağlıyor. Teknolojiyi de kullanarak kolay formüllerle bunu yapabiliyoruz. Nereden başlanacağı, riskli bölgeler neresi evvel bunun belirlenmesi gerekli. Bursa üzere derin alüvyon bir tabanda olan kent için mikro bölgeleme çalışmaları öncelikle yapılmalı” diye konuştu.
Türkiye’de gerçek manada kentsel dönüşümün çok sonlu olarak yapıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Aydınoğlu, dönüşümün bütüncül olarak gerçekleşmesi gerektiğini vurguladı.
Açılış konuşmalarının akabinde, İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Serdar Atilla Fazilet, Onur Konuğu Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu’na ve Vezirhan Çimento Yönetim Kurulu Lideri Cemal Bilim’e plaketlerini takdim etti.
Oturum Başlıkları
Konuşmaların akabinde Zelzele Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm, Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, Kentsel Dönüşümde Sürdürülebilirlik ve Toplumsal Tesirleri mevzu başlıkları ile oturumlar düzenlendi.
Çalıştay oturumlarında, Prof. Dr. Alper İlki – ‘Yapı Mühendisliği Açısından Kentsel Dönüşüme Farklı Bir Bakış’, Bursa Büyükşehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Daire Başkanı Tahir Yılmazeli – ‘Dirençli Bursa için Planlar, Projeler ve Uygulamalar’, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdür Yardımcısı Abdullah Beyaz – ’6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Yürütülen Uygulamalar’, Doç. Dr. Miray Gür – ‘Doğanbey Hadisesi Üzerinden Kentsel Dönüşümü Tartışmak’ Prof. Dr. Mücahit Opan – ‘Kentsel Dönüşüm Öncesi Yapılması Gerekenler’, Osmangazi Belediyesi Kentsel Tasarım Müdürü Dilek Altan Türkmen -‘Planlama ve Tasarım Yoluyla Yerinde Dönüşüm’, Yıldırım Belediyesi Plan ve Proje Müdürü Sabahattin Üner – ‘Yıldırım’da Kentsel Dönüşüm’, Dr. Öğr. Üyesi Nurten Akgün – ‘Ulaşım ve Kent’, Kent Plancısı Füsun Uyanık – ‘Kentsel Dönüşümün Bursa Planlarına Etkisi’, Prof. Dr. Ramazan Livaoğlu – ‘Yapı ve Sarsıntı Mühendisliği Açısından Dönüşüm: Risk Azaltma’, Bursa Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Nazlı Yazgan – ‘1/100.000’lik Plan ve Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Yeni Planlama Yaklaşımları’, Sosyolog Dr. Onur Uzer – ‘Değişen Vaktin Dönüşen Kentlerinde Eski ile Yeni Ortasına Sıkışmış Konutlarda Yaşamak; Bursa’nın Kentsel Dönüşümle Kaybedilen Mahallelik/ Komşuluk Alakalarına Sosyolojik Bir Bakış’, Avukat – İnşaat Mühendisi Mehmet Türker – ‘Kentsel Dönüşümün Türel Boyutu’ sunumlarını gerçekleştirdi.
Sunumların akabinde iştirakçilere plaketleri verildi.