Zübeyde ÖZLÜ/Rüstem PEHLİVANLAR/HERKES DUYSUN
BURSA (İGFA) – Bazı ilaç şirketleri Türkiye’deki enflasyonu sebep göstererek Türkiye pazarından çekildi. Vatandaş ise ilaç bulamamaktan yakınıyor. Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, konu hakkında Herkes Duysun’a açıklamalarda bulundu.
“KISA PERİYODİK İLAÇ YOKLUKLARI NORMAL”
Kısa periyodik ilaç yokluklarını olağan olduğunu belirten Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, “İlaç yokluklarıyla ilgili vakit zaman bilhassa yıl sonlarında ilaç firmaları ile depolarlar ortasında olan mutabakatların yenileceği devirlerde ya da bakıma girdikleri periyotlarda ve çok kısa bir mühlet de olsa aralık ayında ilaç yokluğu yaşanması olağan. Biz bunu her yıl görüyoruz. Ham hususların eksikliğinde ya da ambalaj eksikliğinde bu üslup kısa periyodik yokluklar yaşanabilir.
2023 yılının aralık ayında yeni ilaç fiyat kararnamesi yayınlandı. Bu kararname aralık ayının 16’sında yayınlandı lakin uygulamaya 25 aralıkta geçildi. Ortada 9 günlük bir boşluk bırakıldı. Bu devir de natürel eczanelerde, ecza depolarında önemli külfetler yaşanmasına neden oldu. Daha evvel yaşanan ilaç yoklukları bu periyotta biraz daha derinleşmiş oldu.” sözlerini kullandı.
“İLAÇ YOKLUKLARININI BİRİNCİ NEDENİ ‘İLAÇ FİYATLANDIRMA KARARNEMESİ’DİR”
İlaç yoklukları ile ilgili pek çok nedenin olduğunu söyleyen Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, “İlaç yoklukları ile ilgili birçok neden sayabiliriz fakat temel birinci neden, şu an Türkiye’de ilaç fiyatlandırması uygulaması olan ‘İlaç Fiyat Kararnamesi’dir. Bununla ilaç fiyatları belirleniyor ve şu an uygulama içerisinde belirlenen kur fiyatı euro üzerinden 17.55 TL’dir lakin gerçek kura baktığımızda 35 lira civarında. Burada neredeyse gerçek kura oranla yarısı kadar fiyatlandırma yapılıyor. Bu da ilaç yokluklarının ortaya çıkmasında ki birinci nedendir.” dedi.
“İLAÇ FİRMALARI TÜRKİYE’DEN ÇEKİLİYOR”
Fiyatlandırma yolunun yurtdışındaki ilaç firmaların yurt dışı pazarından çekilmesine neden olabileceğini söyleyen Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu stil çekilme olaylarını duyuyoruz. Birtakım birkaç firmanın çekildiği duyumunu aldık. Lakin bu daha çok ilaçlar seviyesinde oluyor. Yani firmalar kimi ilaçlarını göndermeyeceklerini lisana getirdiler. Bunlarla karşılaşıyoruz. Büsbütün çekilmeseler de kimi ilaçlarını hatta bunlar kritik ilaçlardır, Türkiye’de çekiyorlar.”
YERLİ ÜRETİM ŞART
İlaç yokluğunun yaşanmasının önüne geçilebilmesi için yerli üretimin artırılması gerektiğini kaydeden Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, “Yerli üretime katiyetle katılıyorum. Biz zati ilaç yokluklarından bahsederken sonunu bu bahis ile bağlıyoruz. Zira biz alışılmış ki ilaç üretimi konusunda dışa bağımlı ülkelerden biriyiz. Burada öncelikli olarak yerli ilaç endüstrini desteklememiz çok kıymetli. Yerli oranının artırılması, muadil ilaçların halkımız tarafından olarak görülmesi zira bazen muadil ilaçlara reaksiyon olabiliyor. Bu noktada yerli ilaç endüstride öncelikli olarak güçlendirmenin çok kıymetli düşünüyoruz. İlaç da yerlilik oranının artmasını çok değerli görüyoruz.
Burada değerli olan molekülün üretilmesidir. AR-GE çalışmalarıyla yeni molekülün üretilip bu bahislerin geliştirilmesi gerekiyor. Bu husus da çok uluslu firmaların imkanları doğrultusunda üretmiş olduğu moleküller var onlarda muhakkak bir periyot içeriyor. Örneğin 10 yıl içerisinde o ilacın direkt üretim hakkına sahip oluyor. 10 yıl sonrasında da bu ruhsatlar anonim hale düşüyor yani öbür firmalar tarafından da üretilebilir hale geliyor. Bu noktalar da Türkiye’nin de bilhassa AR-GE çalışmalarını geliştirerek değerli moleküllerin üretimi geliştirilmelidir.
Yerli ilaç endüstrinin desteklenmesinin gerisindeyiz.” sözlerini kullandı.
“HER 10 İLAÇTAN BİR TANESİ YOK”
İlaç yokluk oranını da açıklayan Bursa Eczacılar Odası Başkanı Adnan Erakın, şu tabirleri kullandı:
“İlaç yokluğunda kritik periyot şu an aşıldı. Piyasa da aralık ayı içerisinde ‘İlaç Fiyat Kararnamesi’nde yüzde 25 oranında ilaçlara artırım yapıldı. Bundan kaynaklı olarak eczanelerde, depolarımızda ilaç yokluklarında azalmalar görüyoruz. Örneğin, aralık ayında ilaç yoklukları oranı yüzde 22’ler civarındaydı ocak 2024 yılında bu sayı yüzde 17’lere geriledi. Bu ay itibariyle ise yokluk oranımız yüzde 9.7 oranına düştü. Bu günlerde bu rahatlamayı hissediyoruz. Bu oran ise her 10 ilaçtan bir tanesi yok manasına geliyor. Depolarda antibiyotik badire var tabi ki, bu durum devam ediyor. Antibiyotikler geliyor çabucak eczanelere dağılıyor. Sıralı sayılı da olsa tedariğinde problem bir derece açılmış oldu. Zira biz bunu aralık ayı içerisinde yüzde 22 oranında bir yokluk kelam konusuydu. Bu da 5 antibiyotik ilacından birinin yok olduğu manasına geliyordu ve çok önemli bir sayı bu. Bir de bir ilacın eş kıymeti olan bir ilaç varsa onu verebilirsiniz bunda bir kasvet olamaz ancak eş bedeli olmayan ilaç hastaları için çok sıkıntı bir durum haline geliyor. Halkımızın da bilhassa eş paha ilaç konusunda yaklaşımlarının her vakit kabul edilebilir olmasını diliyoruz. Zira eş kıymet ilaçlar hakikaten testler ile formülü kanıtlanmış eserlerdir. Bu mevzuda da herkesin için rahat olmasını istiyoruz ve ilaç dışı eserlerin mümkün mertebe eczanelerden temin edilmesi gerektiğini tavsiye ediyorum.”