Katılım bankacılığı, bu yılın birinci 6 ayında da istikrarlı büyümesini sürdürdü.
Türkiye Katılım Bankaları Birliğinden (TKBB) derlenen datalara nazaran iştirak bankaları, 2023 yılını 2 trilyon 40 milyar 850 milyon lira etkin büyüklükle kapatırken toplanan fonlar 1,5 trilyon lira, toplam kullandırılan fonlar 1 trilyon 61 milyar lira ve toplam öz kaynaklar 143,9 milyar lira oldu.
Ocak-haziran devrinde ise iştirak bankalarının faal büyüklüğü yüzde 10,9 artışla 2 trilyon 262 milyar 316 milyon liraya çıkarken bankacılık sektöründen aldığı hisse yüzde 8,06’ya ulaştı.
Toplanan fonlar, birinci yarıda yüzde 3 artışla 1 trilyon 562 milyar 553 milyon liraya, kullandırılan fonlar yüzde 12,8 artışla 1 trilyon 196 milyar 11 milyon lira düzeyine çıktı.
Sektörün öz kaynak toplamı 143,9 milyar liradan 171,4 milyar liraya, toplam şube sayısı 1459’dan 1486’ya ve çalışan sayısı 19 bin 728’den 20 bin 764’e yükseldi.
İkisi dijital toplam 9 bankanın faaliyet gösterdiği iştirak tarafında, konsolide olmayan finansal sonuçlara nazaran, birinci yarıda en yüksek etkin büyüklüğe sahip banka 761,2 milyar lira ile Kuveyt Türk oldu. İkinci sırada 389,1 milyar lira ile Ziraat İştirak, üçüncü sırada 349 milyar lira ile Vakıf İştirak yer aldı.
Bu periyotta en yüksek net karı 15,4 milyar lira ile Kuveyt Türk elde ederken Emlak Katılım 5,1 milyar lira, Vakıf İştirak 4,4 milyar lira net kar yazdı.
Öz kaynak tarafında ise 57,1 milyar lira ile Kuveyt Türk liderliğini korurken onu 32,7 milyar lira ile Vakıf İştirak ve 22,1 milyar lira ile Türkiye Finans İştirak takip etti.
“Katılım finans sistemi, büyük bir atılım yapmanın eşiğine geldi”
Türkiye Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreteri İsmail Vural, bölümün 2023 yılını 9 iştirak bankasıyla kapattığını, 2024 yılında ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kararıyla yeni bir dijital iştirak bankasının kurulmasına müsaade verildiğini söyledi.
Yeni iştirak bankalarının sisteme dahil olmasıyla daldaki pazar hissesinin artırılmasının hedeflendiğini lisana getiren Vural, “Bu stratejik atılım, tıpkı vakitte müşteri kapsayıcılığını artırmaya yönelik dağıtım kanallarına odaklanmayı ve mevcut eser ve hizmet yelpazesini çeşitlendirmeyi amaçlamaktadır. Geçmiş periyotta başarılı performans grafiğini artıran iştirak bankacılığı, Türkiye iktisadına de kayda bedel bir katkı sağladı ve sağlamaya devam ediyor.” diye konuştu.
Vural, finansal sistemde değerli pozisyona erişen iştirak finans sisteminin gelecek periyotta büyük bir atılım yapmanın eşiğine geldiğini vurguladı.
Geçen yıl kesim ismine değerli bir adım atıldığına işaret eden Vural, şunları kaydetti:
“Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin uyumu ve ilgili tüm paydaşların aktif iştirakiyle, “Katılım Finans Strateji Dokümanı (KFSB 2022-2025)” hazırlandı. İştirak finans alanında ülkemizin birinci ulusal strateji dokümanı olma özelliğini taşıyan KFSB, Türkiye’yi iştirak finansın önder ülkesi olarak pozisyonlandırmak için bir yol haritası niteliği taşımaktadır.”
Aktif dijital müşteri sayısı 5,5 milyon
Vural, teknolojinin hayatın her alanına daha çok girmesiyle internet ve taşınabilir kanalların finansal tüketiciler tarafından çok daha ağır kullanıldığını anlattı.
Dijital iştirak bankacılığının bilgilerini paylaşan Vural, şunları kaydetti:
“Mobil bankacılık, iştirak bankalarımızda birincil kanal haline geldi. İştirak bankacılığında faal dijital müşteri sayısı 2024 Haziran ayı prestijiyle 5,5 milyon müşteriye, toplam süreç hacmi 3,7 trilyon liraya ve toplam süreç sayısı ise tıpkı periyotta 133 milyon adede ulaşmıştır. Yalnızca taşınabilir bankacılık kullananların oranı yüzde 90,46 iken yalnızca internet bankacılığını kullananların oranı yüzde 3,4’te kalmıştır. Her iki kanalı kullananların oranı ise yüzde 6,14. Müşterilerin finansal hizmetlere dijital kanallardan ulaşabilmesi için teknolojik altyapı yatırımlarını artırmak kurumların ortak gayesi haline geldi. Yeni teknolojiler kullanarak uzaktan erişim yoluyla müşteri edinimine yönelik teknolojik ve türel altyapı bankalar tarafından hazırlanarak faaliyete geçirilmiş ve müşteri portföylerinin gelişimine ve hizmet verimliliğine değerli bir ivme kazandırılmıştır.”
Vural, iştirak bankalarının dijital donanımları ve organizasyonel yetkinlikleriyle uzaktan müşteri edinimini çok verimli bir açılım olarak değerlendirdiklerini ve uygulamanın başladığı günden bu yana bu kanaldan müşteri sayısını daima artırmayı başardıklarını söz etti.
Son bir yıllık sayılara değinen Vural, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yaklaşık 1 milyon 568 bin 349 yeni müracaat ile bu kanaldan 588 bin 996 yeni müşteri edinimi sağlandı. İştirak bankalarının dijital imkanları en âlâ formda kullanması ve açık bankacılık uygulamalarının yaygınlaşması da bölümün gelişiminde değerli bir etken olup bu alanda rekabetçi pozisyonda yer almaktadır. Ülkemiz iştirak finans ekosistemi, farklı dikeylerde yeni oyuncuların ve teşebbüslerin pazara girmesi ile küreselden gelen teşebbüsler sayesinde giderek genişlemekte, farklı iş modelleriyle çeşitlenmekte ve yaygınlaşmaktadır. “
Vural, Birlik olarak 6 devirdir gerçekleştirilen ve her yıl sürdürülen araştırma raporuyla kıymetli bilgiler sağlandığını anlattı.
Bu tıp çalışmaların gerçek bölümde faaliyet gösteren iştirak bankacılığı müşteri algısını daha düzgün anlamak ve ekosistemde daha âlâ kıymetlendirmek ismine önemsendiğini belirten Vural, “Her yıl olduğu üzere 2023 yılında da gerçekleştirilen 6. Periyot İştirak Bankacılığı Kesim Araştırma Raporu’nda iştirak bankalarımızın gelişen ATM ağı ve gelişen dijital hizmetlerle birlikte taşınabilir bankacılık uygulamaları, perakende müşteriler açısından daha fazla ön plana çıktı. Ticari segmentte yer alan müşteriler ise ulaşılabilir olmaya ve anında tahlile kavuşan hizmet kalitesine vurgu yaptı.” biçiminde konuştu.
İlk yarıda KOBİ’lere 474,5 milyar liralık finansman desteği
Artan üye sayısı ve gelişen eserlere değinen Vural, iştirak bankacılığının Türkiye iktisadının sağlam temeller üzerinde sürdürülebilir büyüme ve genişleme gayeleri doğrultusunda bir siyaset izlediğini ve KOBİ’lere finansman sağlamaya devam ettiğini belirtti.
Vural, bu alandaki sayıları şöyle paylaştı:
“Haziran 2023’te Hazine ve Maliye Bakanlığı ve 6 iştirak bankasının işbirliği ve TKBB’nin dayanağıyla İştirak Finans Kefalet AŞ (KFK), KOBİ’lerin iştirak finans prensipleri çerçevesinde finansmana erişimini kolaylaştırmak için gereksinim duyulan kefalet/teminat takviyesini sağlamak için kuruldu. Türkiye iktisadı içinde kıymetli bir yere sahip olan KOBİ’ler, iştirak finans kesimi açısından da kıymetli bir pozisyona sahip. 2024 Haziran ayı prestijiyle iştirak bankalarının toplam KOBİ müşteri sayısı 169 bin 414’e ulaştı. Toplam finansman meblağı 2023 yılında 393 milyar 793 milyon liradan bu yılın haziran ayına kadar yüzde 20,5 artışla 474 milyar 539 milyon liraya yükseldi. KOBİ finansmanına yönelik bu özel konsantrasyonun bir sonucu olarak, iştirak bankalarının KOBİ’lere kullandırdığı fonların toplam kullandırdığı fonlar içindeki hissesi yüzde 39,68 civarındadır.”
“Yenilenen stratejik yol haritası ile 6 temel amaç belirlendi”
TKBB Genel Sekreteri Vural, iştirak finans prensiplerine uygun bankacılık hizmetlerinin farklı ülkelerde ve coğrafyalarda yaygınlaştığını söyledi.
Birlik olarak yapılan ulusal ve milletlerarası eğitimler, etkinlikler ve işbirliktelikleri ile son yıllarda iştirak finansın komşu ülkelere ve Türk dünyasına aktarıldığını anlatan Vural, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Eğitim alanında hem yüz yüze hem de çevrim içi olarak değerli birçok çalışma gerçekleştirildi. Üye iştirak bankalarımızın 20 bin 700’ü aşan bölüm çalışanı çalışanına verdiğimiz sertifikasyon eğitimi ile İslami finans alanının daha da gelişmesine ve kesimde donanımlı işçi yetişmesinin yanında nitelikli olmalarına imkan sağlandı. Bir adım daha ileri giderek e-Eğitim Platformu sistemini herkese açarak tüm vatandaşlarımızın İslami finans alanının gelişiminin bir adım daha ileriye taşınması sağlandı. Bunun yanında memleketler arası manada İslami finansın gelişmekte ve kısmen bilinirliğinin olduğu kimi ülkelere takviye vermek için eğitim programları gerçekleştirildi. Bilhassa Afrika, Orta Doğu ve Orta Asya’da gerçekleştirilen birtakım aktiflik ve projeler ile bu süreç devam etmektedir.”
İstanbul Finans Merkezinin değerini vurgulayan Vural, Türkiye’nin iştirak finans alanındaki birinci ulusal stratejisi İştirak Finans Strateji Belgesi’nin ülkeyi bu finansal alanda global önder olarak pozisyonlandırmak için yol haritası niteliğinde bulunduğuna işaret etti.
Vural, Birlik tarafından yayımlanan ve 2021-2025 periyodunu kapsayan bankacılık kesimi stratejik yol haritasının yenilendiğini ve irtibat, ekosistem, eser çeşitliliği, standartlar ve yönetişim, dijital ve yetkinlik geliştirme mevzularında 6 temel stratejik maksadın belirlendiğini anlattı.
Belirlenen maksatlara değinen Vural, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Katılım bankacılığının 2025 yılına kadar odaklanacağı hususların başında müşteri sayısının ve pazar hissesinin artırılması geliyor. Bu çerçevede, amaç müşterilerle bağlantının güçlendirilerek iştirak finans sistemi işleyişinin müşterilere etraflıca aktarılması ve benimsetilmesi kıymetli bir öge olarak ortaya çıkıyor. Finansal okuryazarlığın artırılmasına yönelik eğitim ve irtibat faaliyetlerinin artırılması ile finansal kapsayıcılığın artırılması kıymetli bir başlık olarak yer alıyor.”